
Inteligencja wieloraka – inteligentni na osiem sposobów
Inteligencja wieloraka – inteligentni na osiem sposobów
Maksymalne rozwinięcie swojego potencjału to naturalny cel wielu osób. Jak jednak ten potencjał poznać? Służy do tego wiele narzędzi i koncepcji psychologicznych. Jedną z nich jest teoria opracowana przez amerykańskiego psychologa, profesora Howarda Gardnera. Mówi ona o tym, że nie ma jednej inteligencji, wyrażonej chociażby współczynnikiem IQ. Istnieje za to tzw. inteligencja wieloraka, dzieląca się na typy.
Poznanie, jaki typ reprezentujesz, jest kluczowe dla odnalezienia swojego potencjału i wykorzystania go w różnych dziedzinach życia. Przeczytaj poniższe opisy i zastanów się, z którym najmocniej się utożsamiasz.
Uwaga! Pamiętaj, że to tylko zabawa. Wzięcie w niej udziału może dać Ci wskazówkę, jaki kierunek w życiu obrać, ale w żadnej mierze nie powinno zastąpić wizyty u specjalisty. Jeśli chcesz naprawdę poznać swój typ inteligencji, zgłoś się na profesjonalne badanie przeprowadzane przez psychologa.
Inteligencja matematyczno-logiczna
- Lubisz dbać o porządek? Ważne są dla Ciebie szczegóły, przywiązujesz wagę do chronologii i ciągu przyczynowo-skutkowego w opowiadanych przez kogoś historiach? Lubisz gry matematyczne, łamigłówki, podejmujesz eksperymenty, sprawdzasz swoje koncepcje w praktyce? Jesteś logiczny i uporządkowany?
- Być może dominuje u Ciebie inteligencja matematyczno-logiczna. Takie osoby sprawdzają się w rolach i zawodach, w których wymagane jest logiczne myślenie, są konkretne, dociekliwe, lubią zbierać informacje.
Chcesz rozwijać ten typ inteligencji u swojego dziecka? Stawiaj przed nim zadania logiczne, dawaj mu łamigłówki, proś, by liczyło w pamięci. Gdy tylko to będzie możliwe, zapoznaj je z pojęciami czasu, miejsca i liczby.
Inteligencja językowa
- Zawsze byłeś(-aś) chwalony(-a) za bogate słownictwo? Jak ryba w wodzie czujesz się w debatach, dyskusjach, lubisz przelewać myśli na papier? Chętnie opowiadasz żarty i anegdoty z życia? Bez problemu uczysz się języków obcych? Być może dominującym u Ciebie typem inteligencji jest inteligencja językowa.
- Takie osoby lubią opowiadać i słuchać opowieści. Nie mają problemu z zapamiętywaniem informacji, również w obcych językach. Często są zapalonymi czytelnikami.
Jeśli zależy Ci na rozwinięciu tego typu inteligencji u dziecka, od najmłodszych lat czytaj mu opowieści, twórz z nim historie, bawcie się słowami.
Inteligencja przyrodnicza
- Jesteś wrażliwy(-a) na sprawy środowiska naturalnego? Od zawsze dobrze czujesz się w otoczeniu przyrody, wśród zwierząt, masz rękę do roślin? Jako dziecko chętnie obserwowałeś(-aś) mrówki przy pracy i zbierałeś(-aś) kamyczki?
- Być może dominującym typem inteligencji jest u Ciebie inteligencja przyrodnicza (naturalistyczna). Takie osoby są ciekawe świata i często wyrastają z nich wspaniali ekologowie.
Nie pozbawiaj swojego dziecka tej możliwości. Zabieraj je na wycieczki do lasu, na pole, pozwól mu się ubrudzić i eksperymentować (np. przez rozchlapywanie wody z kałuży).
Inteligencją słuchowa
- Lubisz nucić? Masz dobry słuch? Jesteś wrażliwy(-a) na muzykę? Taniec jest dla Ciebie naturalną drogą ekspresji?
- To cechy charakterystyczne dla osoby obdarzonej inteligencją słuchową (muzyczną). Co ciekawe, ten typ inteligencji wykształca się u dzieci najwcześniej.
Dzieci w sposób naturalny „lgną” do dźwięków, nucą, podskakują. Nie blokuj tej ekspresji (np. mówiąc: „Teraz nie wypada śpiewać”). Pozwól dziecku cieszyć się melodią, głosem, rozpoznawać własne mocne strony.
Inteligencja przestrzenna
- Lubisz układać puzzle? Zwracasz uwagę na estetykę otoczenia? Jako dziecko chętnie rysowałeś? Masz poczucie, że myślisz obrazami?
- Te cechy charakteryzują osoby, których dominującym typem inteligencji jest inteligencja przestrzenna, zwana też wizualną. Jeśli Twoje dziecko wykazuje takie cechy, prawdopodobnie jest osobą twórczą, myślącą nieszablonowo – ale jednocześnie świetnie poruszającą się w przestrzeni (i chociażby czytającą bez problemu plany).
Możesz te zdolności rozwijać, umożliwiając dziecku korzystanie z różnych technik plastycznych (nie tylko rysowanie kredkami!), układanie klocków czy puzzli, zabawy z książeczkami przestrzennymi, tworzenie modeli itd.
Inteligencja kinestetyczna
- Dużo gestykulujesz? Jesteś typem sportowca? Wolisz coś pokazać, niż o tym opowiedzieć?
- Prawdopodobnie jesteś kinestetykiem, a więc osobą, dla której ruch jest naturalną formą komunikacji. Dla wielu dzieci naturalna jest przewaga inteligencji kinestetycznej, dlatego tak trudno im wysiedzieć w ławce 45 minut.
Chodźcie do parku, biegajcie, grajcie w piłkę. Jednym słowem: niech Twoje dziecko się porusza!
Inteligencja emocjonalna
- Często analizujesz zachowanie własne i innych? Potrafisz rozpoznawać i nazywać emocje? Masz zdolność samokontroli i cechuje Cię empatia? Potrafisz rozpoznać, w jakim kto jest nastroju i czego aktualnie potrzebuje?
- To cechy osób z przewagą inteligencji emocjonalnej. Takie osoby są dobrymi słuchaczami. Często mają wielu przyjaciół i realizują się w wielu dziedzinach. Ludzie lubią przebywać w ich towarzystwie.
Jeśli masz takie dziecko wspieraj je w realizacji potrzeby interakcji przez aranżowanie zabaw z rówieśnikami, a będzie najszczęśliwsze na świecie.
Inteligencja intrapersonalna
- Czy masz tendencję do postrzegania świata przez pryzmat własnych uczuć i emocji? Masz intuicję, wolę działania, ale często preferujesz pracę w samotności i bywasz postrzegany(-a) jako nieco wycofany(-a)?
- To cechy osób z dominującym typem inteligencji intrapersonalnej. Takie dziecko będzie indywidualistą, ale jednocześnie człowiekiem o tzw. silnym charakterze, świadomym swoich mocnych i słabszych stron, potrafiącym organizować swoją pracę i wziąć za nią odpowiedzialność.
Jak rozwijać w dziecku inteligencję intrapersonalną? Najprościej mówiąc, nie przeszkadzaj mu w naturalnym rozwoju. Stwórz warunki,
w których to ono będzie decydowało o zakresie czy tempie wykonywanych czynności. Nie uprzedzaj też pytań dziecka. Pozwól mu samodzielnie dojść do tego, czego chciałoby się dowiedzieć, i pozwól mu poszukać odpowiedzi. Dziecko z silnie rozwiniętą inteligencją intrapersonalną może potrzebować czasu dla siebie. Nie ingeruj w to i nie myl takiej potrzeby z np. nieśmiałością.
Rozpoznawanie dominującego typu inteligencji
Dlaczego warto poznać swój dominujący typ inteligencji i pomóc rozpoznać go dziecku? W wielu sytuacjach dla samego młodego człowieka własne zachowania i reakcje mogą się okazać zaskakujące i niezrozumiałe, inne niż to, co obserwuje u kolegów. Poznanie typu inteligencji niesie szansę zobaczenia, że to naturalne i wynika z fizjologii młodego człowieka, a więc cech, które może i powinien rozwijać, ale z którymi się już urodził.
Takie rozpoznanie pozwala też określić mocne strony dziecka. Nikt nie jest przecież tylko typem logiczno-matematycznym czy intrapersonalnym. Nasza inteligencja stanowi mieszaninę różnych typów i w różnych sytuacjach będziemy sięgali po różne zasoby. Im większa świadomość w tym zakresie, tym łatwiej nam będzie efektywnie z tych zasobów korzystać.
Źródła:
H.Gardner, „Inteligencje wielorakie”, Wydawnictwo Media Rodzina, Skórzewo Lilka Poncyliusz-Guranowska – autorka jest anglistką, nauczycielem dyplomowanym, egzaminatorką i autorką wielu pozycji (w tym czterech książek) z zakresu metodyki nauczania języka angielskiego i komunikacji międzyludzkiej. Uczestniczyła w wielu szkoleniach z zakresu psychologii rozwoju i profilaktyki, zarówno w Polsce, jak i za granicą. W marcu 2023 r. ukazała się jej książka, poradnik dla nastolatków z zakresu komunikacji społecznej – „Być nastolatekiem i przetrwać. Psychologia komunikacji”. Prywatnie jest mamą osiemnastolatki i czternastolatka.